بدون شک در تاریخ پرشکوه ایران، افتخارات و حماسه های زیادی وجود دارد و مردمان ایران زمین همواره با تعصب و غیرت بسیار از آب و خاک این کشور دفاع کرده اند اما مردم ایلام به جهت مقاومتهای جانانه در هشت سال دفاع مقدس به سمبل مقاومت غرب شهره شده اند.      
بلندای گردنه رفیع قلاجه ، آغازین سرزمینی است که نام و اعتبار خود را از کهن ترین تمدن های ایران زمین برگرفته است.
ایلام خاستگاه مردمانی است که ورق ورق تاریخ دیرپای ایران را تجربه کرده اند. اعتبار دیرینه این خاک و بوم در کنار جنگل های انبوه بلوط و از حرکت و خروش رودهای سیمره و کنجانچم به آن زیبایی خیره کننده ای بخشیده و پرتوهای روح افزای آفتاب از فراز کوه های قد کشیده کبیر کوه، مانشت و دینارکوه سرزمین طلوع خورشید را به زیباترین عروس دردانه زاگرس بزرگ تبدیل کرده است.
استان ایلام همچون ستاره ای تابناک بر آسمان تاریخ و فرهنگ ایران زمین می درخشد و آثار تاریخی بسیار فراوان بجای مانده از تمدنهای گذشته حکایت از ریشه دار بودن تاریخ و فرهنگ این دیار در قرنهای گذشته دارد.

براستی دیار ایلامیان از هزاره های قبل از میلاد تاکنون به صلابت قلاقیران بوده است و آوازه مردان و زنان سختکوش و حماسه ساز آن در بزم و رزم دهل و سرنا شنیده می شود.

بدون شک در تاریخ پرشکوه ایران اسلامی، افتخارات و حماسه های زیادی وجود دارد. مردمان سرزمین ایران همواره با تعصب و غیرت بسیار، از آب و خاک کشور عزیزمان دفاع کرده اند و آبرو و عزت این سرزمین را در برابر تجاوز دشمنان حفظ کرده اند.

یکی از ادوار پرافتخار مردمان ایران زمین، دوره هشت سال دفاع مقدس است. زمانی که رژیم بعثی عراق به خاک مقدس جمهوری اسلامی ایران حمله کرد و برخی از شهرهای کشور را به تصرف خویش درآورد، مردم غیرتمند کشورمان از جمله ایلام به دفاع از ناموس و میهن خویش همت گماشتند و دست همه متجاوزان خیانتکار را از این سرزمین کوتاه کردند.

یکی دیگر از بزرگترین افتخارات هشت سال دفاع مقدس، آزادسازی مهران عزیز است که متاسفانه در تقویم جمهوری اسلامی ایران و در سایر مواردی که صحبت از دفاع و هشت سال جنگ تحمیلی می شود، حق مطلب در مورد سرزمین مهر و مهربانی ادا نمی شود و رشادت ها و فداکاری های رزمندگان دلیر ایران اسلامی در آزادسازی مهران کمتر انعکاس می یابد و از دلاورمردی های مردمان غیور ایلام کمتر سخنی گفته می شود.
مردمانی که بدون هیچ شرط و شروطی و در دورترین نقاط مرزی کشور، با رشادت و پایمردی از آب و خاک کشور عزیزمان دفاع کردند و برای حفظ انقلاب اسلامی و آسایش نسل های آینده، آسایش را از خود و همسر و فرزندانشان گرفتند.
مردمانی که حتی یک قدم عقب نشینی نکردند و در طول هشت سال جنگ تحمیلی در سرزمین خود ماندند و از ورود دشمن متجاوز جلوگیری کردند.

بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) به شایستگی حق مطلب را در مورد حماسه بزرگ آزادسازی مهران در عملیات کربلای یک ادا کرده و فرمودند: «مهران را هم خدا آزاد کرد».
در طول سالیان پس از جنگ تحمیلی، به رغم اینکه استان دلاورپرور ایلام آماج حملات مستقیم دشمن قرار داشت و تمامی مردم این استان از پیر و جوان و زن و مرد، هر کدام به نوعی از آب و خاک کشورمان دفاع می کردند، درصد ناچیزی از رنج ها و مرارت ها و رشادت های مردمان این سرزمین منعکس شده است.
هنوز هم غرش خمپاره ها و صدای ترسناک هواپیماها در میان سلول های مغز ایلامیان وجود دارد زیرا درست در دورانی که کودکان به دنبال اسباب بازی و پارک و... بودند، دوران کودکان ایلامی با زوزه خمپاره ها و آوارگی و استرس همراه بود.

با این اوصاف اما مردمان دیار ایلام به هیچ وجه از شهر خویش کوچ نکردند و ایلامیان غیرتمند، استان عزیز خویش را خالی نکردند و به حاشیه شهرها و کوهها پناه بردند.

هنوز هم صحنه های بمباران میدان فوتبال چوار و دود سیاهی که به آسمان رفت، مانند فیلمی تراژیک جلوی چشمان مردم این دیار وجود دارد.

هنوز هم لبهای تشنه رزمندگان و فضای باشگاه ورزشی چوار که پر از زخمی ها و مجروحین بود را به خاطر مردم است.
مگر می شود فریادها و دردهای مردمان این سرزمین را فراموش کرد.

آری ایلام سرزمین رشادتها و خطرات هشت سال دفاع مقدس است که نمونه ای از مبارزه مردم کشور برای حفظ میهن بوده است.

خاطرات جنگ و دفاع مقدس با همه شیرینی و تلخی های که دارد، برای بعضی ها یادآور دلاورمردی های مردان و زنانی است که همیشه یاد و خاطره آنها در اذهان باقی خواهد ماند.